"Yetkinlik" kavramına son zamanlarda bu denli sık rastlamamızın bazı sebepleri var. Bu sebeplerin başında da, hayatın her alanında olduğu gibi, iş profesyonelleri arasında kendini göstermekte olan "tercih edilmeye dayalı rekabet" gelmektedir.
İster hoşumuza gitsin ister gitmesin, bir bolluk çağının tam içerisindeyiz. Bu bolluk çağı, özellikle arz edilen ürün ve arz edicilerin çeşitlenmesi ve sayılarının da artmasıyla kendisini gösteriyor. Akla hayale gelmeyecek ürünler pazara sunulup "talep yaratılmaya" çalışılıyor. Buna ilaveten bir de dünyanın her yerinde üretilen ürünlere ulaşımın kolaylaşması yani globalleşme de bu ürün rekabetinin açtığı yaraya tuz basıyor.
İşgücü açısından da durum çok farklı değil. Profesyonel hayatta sizi tercih edilir kılacak faktörlere sahip olmak gün geçtikçe zorlaşıyor. Çok değil 10 yıl önce bir beyaz yakalı pozisyonuna kabul edilmek için bir yabancı dil bilmek ve bir miktar da bilgisayar bilgisine sahip olmak yetebiliyordu. Bugün ise 2. yabancı dil ve ileri düzeyde bilgisayar kullanım bilgisine sahip olmanın yanı sıra işbirliğini başlatıp geliştirme, etkin iletişim kurabilme, kavramları sentezleyerek model geliştirebilme, analitik ve eleştirel yaklaşım sergileme gibi bir dizi yetkinlik de adayların sahip olması gereken nitelikler arasına girmiş durumda.
Firmalar, adayın bu yetkinliklere sahip olup olmadığını ya da ne derecede sahip olduğunu anlayabilmek için "yetkinlik bazlı" mülakat tekniklerini kullanıyor ve bazı uygulamalı testlerle ölçüm yapmaya çalışıyorlar.
Peki nedir bu yetkinlikler? İşte size geniş bir yetkinlik listesi:
1. LİDERLİK / VİZYON / ÖZGÜVEN,
2. EKİP ÇALIŞMASI / İŞBİRLİĞİ BAŞLATMA-GELİŞTİRME
3. PLANLAMA, ORGANİZASYON VE YÖNETİM
4. İLETİŞİM / EMPATİ / MÜZAKERE
5. TOPLUMSAL DUYARLILIK
6. SORUMLULUK ÜSTLENME / İNİSİYATİF ALMA
7. GİRİŞİMCİLİK
8. MÜŞTERİ / HİZMET ODAKLILIK
9. KURUM KÜLTÜRÜNÜ BENİMSEME VE AKTARMA
10. YARATICILIK / İNOVASYON
11. SENİ SEN YAPAN ŞEYLER / KENDİNİ TANIMA / FARK YARATMA
12. KAVRAM SENTEZLEME / ELEŞTİREL - ANALİTİK DÜŞÜNME
13. ÖĞRENME-GELİŞMEYE AÇIKLIK / UYUM / BİLİŞSEL ESNEKLİK / ENTELEKTÜELLİK
14. SORUN ÇÖZME / PROAKTİFLİK / KARAR VERME
15. TASARIM / SANAT / ÖZGÜNLÜK
Kuşkusuz anılan bu yetkinliklerin her biri tüm iş profesyonelleri ya da adaylarında az yada çok bulunmaktadır. Dolayısıyla burada "var" ya da "yok" şeklinde bir analizden çok "ne denli var" şeklinde bir yaklaşımla kişinin yetkinlik analizi yapılmaya çalışılmaktadır.
İş profesyonelleri ve adaylarının ise bu yetkinlik listesine "geniş spektrumda" sahip olması beklenmektedir. Açıkça belirtmek gerekirse, kişinin pozisyon için tercih edilirliği, diğer tüm kriterlerin (yabancı dil ve bilgisayar bilgisi, bitirdiği okul, bitirme notu vb.) sağlanmasıyla birlikte bahsi geçen bu yetkinlik düzeyine bağlıdır.
Burada kişiden beklenti, bazı yetkinliklerin çok güçlü, diğer bazılarının zayıf olması değil; tüm yetkinliklerin olabildiğince ve dengeli şekilde yüksek düzeyde olmasıdır.
Profesyonel hayatta tercih ediliyor olmanın yeni kodları yetkinliklerle yazılmaktadır. Bu duruma ayak uyduramamanın ise büyük sorunlara yol açacağı muhakkaktır.